Sensoryczno-motoryczne ABC, czyli stymulacja prawidłowego rozwoju dziecka do 3 roku życia

sensoryka i motoryka w rozwoju dziecka

Rozwój sensomotoryki w wieku 0-6 miesięcy

Rozwój dziecka to proces, podczas którego maluch zdobywa umiejętności poprzez doświadczenia. Informacje docierające do niedojrzałego mózgu z różnych zmysłów są segregowane, interpretowane i łączone z wcześniejszymi doświadczeniami, aby umożliwić reakcję. Pierwsze dwa lata życia są określane jako okres sensoryczno-motoryczny, ponieważ rozwijające się umiejętności kojarzenia, rozumowania i myślenia są widoczne poprzez aktywność, umiejętności i zachowania dziecka.

Pierwsze miesiące życia dziecka mogą wydawać się czasem, w którym niewiele się dzieje poza pielęgnacją. Niemniej jednak, mimo że układ nerwowy jest jeszcze niedojrzały i reakcje na otoczenie są ograniczone, dziecko wciąż się rozwija i uczy. W tym okresie istotne jest zapewnienie maluchowi optymalnych warunków poprzez kształtowanie jego otoczenia. Uczenie się polega na budowaniu skojarzeń, doświadczeniach i wrażeniach na poziomie dostępnym dla dziecka, ale jednocześnie nie zbyt intensywnych, aby nie zakłócić procesu integracji z innymi bodźcami. Celem jest pobudzanie ciekawości, zainteresowania i aktywności dziecka. Zobacz nasze ubrania sensoryczne dla dzieci!

rozwój sensomotoryczny dziecka

W wieku do 6 miesięcy skupiamy się przede wszystkim na budowaniu więzi i rozwijaniu percepcji dziecka. Układ dotykowy jest najlepiej rozwiniętym zmysłem u niemowląt. Dotyk pomaga budować poczucie przestrzeni, schemat bliskości i bezpieczeństwa, a także wpływa na prawidłowe ssanie, żucie i gryzienie.

Niezwykle istotne jest stwarzanie dziecku możliwości swobodnego ruchu, który pozwala mu rozwijać umiejętności ruchowe, koordynację wzrokowo-ruchową oraz percepcję wzrokową i słuchową. Dziecko powinno mieć szansę na zdobywanie kolejnych kamieni milowych rozwoju.

Jak więc dbać o prawidłowy rozwój i rozwijać dziecko poprzez zabawy w pierwszych sześciu miesiącach życia?

  1. Jak najczęściej dotykaj i masuj swojego maluszka, najlepiej podczas mówienia do niego i patrzenia mu w oczy. Prowadźcie swego rodzaju “dialog”, w którym naśladujesz dźwięki, które dziecko wydaje.

  2. Nie przesadzaj z ilością zabawek w otoczeniu dziecka, ponieważ jego układ nerwowy nie potrafi jeszcze selekcjonować bodźców.

  3. Wpływaj na różne zmysły, wprowadzając różnorodne sensoryczne zabawki, różnych kształtów, faktur, dźwięków i kolorów. Pozwól dziecku badać te przedmioty poprzez dotyk i eksplorację.

  4. Kołysz dziecko we wszystkich płaszczyznach, co wspomaga rozwój percepcji wzrokowej, koordynacji wzrokowo-ruchowej, równowagi, schematyczności ciała, percepcji słuchowej i rozwoju mowy.

  5. Baw się z dzieckiem, śpiewaj, tańcz, klaszcz w rytm, i unikaj nadmiernego korzystania z elektroniki.

  6. Opowiadaj dziecku o otaczającym świecie, nazywaj przedmioty, zjawiska i uczucia.

  7. Nie przesadzaj z ilością zabaw, aby nie przeciążać układu nerwowego dziecka.

Pamiętaj, że kluczem jest zrozumienie potrzeb dziecka i tworzenie odpowiednich warunków do jego rozwoju, które pozwolą mu w przyszłości wyrazić te potrzeby. Dbałość o rozwijanie umiejętności motorycznych i sensorycznych w pierwszych miesiącach życia jest kluczowa dla późniejszego rozwoju dziecka.

Sensoryka i motoryka w wieku 6-12 miesięcy

Drugie półrocze pierwszego roku życia przynosi wiele tzw. “kamieni milowych rozwoju”. Rozwój dziecka w tym okresie ma charakter psycho-ruchowy, gdzie sfera poznawcza, emocjonalna i ruchowa wzajemnie się przenikają i wpływają na siebie. Warto zwracać uwagę na czas pojawienia się różnych umiejętności ruchowych, ich sekwencję oraz jakość wykonywanych czynności.

W drugiej połowie pierwszego roku życia koncentruje się przede wszystkim na rozwoju kontroli ciała w trzech płaszczyznach: strzałkowej (zgięcie i wyprost), czołowej (zgięcie boczne) i poprzecznej (rotacje). W tym okresie dziecko jest w stanie obrócić się na brzuch i wrócić na plecy, co stanowi bazę do nabywania kolejnych umiejętności, takich jak pełzanie, raczkowanie, samodzielny siedzenie, klęczenie, stanie i chodzenie. To okres, w którym odruchy oraz ciekawość otaczającego świata stanowią główne motory rozwoju.

wspomaganie rozwoju motorycznego dziecka

Warto zrozumieć, że prawidłowy rozwój psychomotoryczny dziecka zależy od prawidłowego funkcjonowania układów sensorycznych, takich jak układ dotykowy, proprioceptywny (czucie głębokie) i przedsionkowy. Te układy są kluczowe dla nabywania umiejętności ruchowych zgodnie z naszym genetycznym zapisem. Jeśli występują nieprawidłowości w którymkolwiek z tych układów sensorycznych, rozwój dziecka może być zakłócony. Niekiedy rozwój kontroli postawy ciała zatrzymuje się na wczesnym etapie, co wpływa na rozwój motoryki małej, manipulacyjnych umiejętności i ewolucję umiejętności społeczno-emocjonalnych.

Drugie półrocze pierwszego roku życia cechuje się dużą dynamiką przemian i umiejętnościami psychoruchowymi, co stawia przed opiekunami wyzwanie, aby przygotować otoczenie dziecka pod kątem bezpiecznego rozwoju. Warto pamiętać, że rozwój równa się ruchowi.

Oto kilka sposobów, aby wspierać rozwój dziecka w wieku 6-12 miesięcy:

  1. Huśtaj dziecko w różnych płaszczyznach i pozycjach oraz na różnych fakturach.

  2. Masuj swoje dziecko i naśladuj jego ruchy i gesty.

  3. W otoczeniu dziecka umieszczaj zabawki o różnym ciężarze, wielkości, fakturze i temperaturze.

  4. Pozwól dziecku wkładać różne przedmioty o różnych kształtach do buzi, co stymuluje rozwój mowy i ruchów warg i języka.

  5. Bawcie się w “chowanego” i uczcie dziecko odwracalności czynności.

  6. Pozwól dziecku rzucać przedmiotami, co pomaga mu poznać strukturę i właściwości otaczających go przedmiotów.

  7. Czytaj dziecku książeczki, rymowanki i opowiadaj mu o otaczającym świecie.

  8. Wskaż różne przedmioty, nazywaj je i patrz dziecku w oczy podczas mówienia.

  9. Śpiewaj, tańcz, huśtajcie się i bawcie się w zabawy naprzemienne.

  10. Pozwól dziecku spędzać czas na na podłodze, aby mogło eksplorować otoczenie.

chwytanie przedmiotów rozwój motoryki małej

Pamiętaj, aby nie przeciążać dziecka nadmiarem zabawek, jaskrawych kolorów czy dźwięków. Rozważaj indywidualne potrzeby swojego dziecka, by pomóc mu rozwijać się prawidłowo. Dbałość o rozwój umiejętności motorycznych i sensorycznych w tym okresie jest kluczowa dla dalszego rozwoju dziecka.

Sprawdź nasz poprzedni wpis Jak rozwijać motorykę małą?